Maai Mei Niet

Veel mensen weten niet dat hun tuin ook een stukje natuur kan zijn. Wanneer wij onze tuinen inrichten zodat ze niet alleen de mens maar ook allerlei planten en dieren dienen, dan kunnen ze een wapen zijn in de strijd tegen de klimaat- en milieucrisis. Maai Mei Niet wil helpen de klimaat- en milieucrisis aan te pakken. En dat met kleine, zelfs plezierige ingrepen in de tuin. Tuinen maken 10 tot 12 procent uit van de totale oppervlakte van Vlaanderen. Ter vergelijking: dat is evenveel als of zelfs meer dan er bos is.

Onze tuinen minder verharden, regenwater meer laten infiltreren en bomen de ruimte te geven om te groeien: het zijn stuk voor stuk oplossingen voor nijpende problemen als de aanhoudende hitte en droogte waar we steeds vaker mee te maken krijgen.

Ook ons gras anders gaan maaien is dat. Het knalgroene, gemillimeterde gazon is namelijk funest voor de natuur en de biodiversiteit. Bestuivers zoals bijen en vlinders vinden er geen voedsel, en water verdampt sneller uit de bodem wanneer gras te kort is.

Moet iedereen dan zijn tuin laten verwilderen? Zeker niet. Wie houdt van een strak gazon, hoeft dat niet helemaal op te geven voor meer en betere natuur. Zelfs kleine ingrepen kunnen al helpen.

Laat een stukje van je gazon wat langer worden, als vrijhaven voor vlinders en bijen. Of, wat gras maaien pas echt leuk maakt: maai figuren in het gras. Zoals een hanenkam (maai alleen de randen), cirkels, golvende lijnen… En maai je gras slechts om de drie à vier weken af. In Groot-Brittannië leerde No Mow May dat je zo al 10 keer meer bijen kunt aantrekken. Een verbluffend resultaat. Een extra goede reden: langer gras is ook beter bestand tegen droogte en hitte.

‘De tuin dient de mens’ is een mooie volkswijsheid. Waarom niet meteen ook de natuur?

Maai Mei Niet is een project van Knack, met de steun van KU Leuven, Mijn Tuinlab, Bond Beter Leefmilieu, Velt, Het Ministerie voor Natuur en HoGent.

Zelf aan de slag in je klimaatbestendige tuin

Wil je meer informatie en inspiratie voor het klimaatbestendig ontwerpen van tuinen en terrassen? Neem dan zeker een kijkje op Limburgse duurzame tuinen en blauwgroenvlaanderen. Je vindt er allerlei handige tips gaande van plantenlijsten, alternatieven voor verharde paden, het afkoppelen van je hemelwater, het aanleggen van bloemenweides en nog veel meer.

Meer soorten dieren

Ga je aan de slag in de tuin, gebruik dan bij voorkeur inheemse planten. Deze komen van nature voor in België. Insecten en andere dieren zijn vaak afhankelijk van inheemse plantensoorten als voedselbron. En kies voor variatie in de beplanting. Dan kom je straks meer bijen, vlinders, vogels en andere dieren tegen in jouw tuin.

Kies de juiste plant voor de juiste hoeveelheid zon.

(Vaste) planten en kruiden

Vaste planten zijn meerjarige, kruidachtige planten. Sommige planten blijven in de winter groen, maar de meeste trekken zich ondergronds terug voor hun winterslaap. In het voorjaar vormen vaste planten boven de grond ieder jaar nieuwe stengels, bladeren, bloemen en zaden.

Bloeiende planten met nectar en stuifmeel zijn goed voor bloemzoekende insecten, zoals bijen, hommels en vlinders, maar ook als voedsel voor lieveheersbeestjes en vliegen. Deze planten bieden veiligheid en voortplantingsplekken voor insectensoorten. Die insectensoorten zijn weer een bron van voedsel voor insecteneters als kleine zoogdieren, vogels en amfibieën.

Planten en kruiden zijn niet alleen een kleurrijk plaatje om naar te kijken, maar zorgen ook voor een goed humeur. Ze beschermen de grond tegen de zon en vullen de lege ruimtes op. Kruiden kan je gebruiken om lekkere gerechten mee te bereiden of thee van te zetten. Zo heb je toegang tot een eigen biologische kruidentuin.

Heesters

Een heester is een andere benaming voor een struik. Bij een tuincentrum of kwekerij komt je dan ook vaak het woord ‘heester’ tegen.

Vogels en kleine zoogdieren schuilen vaak in heesters, bosjes en dichte hagen omdat ze zich veilig voelen in dekking, buiten bereik van roofdieren. Ook broeden ze in allerlei soorten heesters. Heesters produceren bloemen met nectar en stuifmeel, waar veel insecten van profiteren, en vogels eten weer volop de bessen of vruchten van heesters.

Sommige heesters bieden het hele jaar door privacy doordat ze hun bladeren niet verliezen. Zo kan je de klimop als natuurlijke schutting gebruiken. Dit is een goedkoper alternatief en het kleedt mooi aan. De bladeren, de bloemen en de bessen of vruchten zijn een afwisselend beeld om naar te kijken. Van bepaalde heesters kunnen de bessen of vruchten geplukt en gegeten worden.

Bomen

Net als kruiden en heesters hebben ook veel boomsoorten bloemen met nectar en stuifmeel. Sommige soorten bloeien al in maart, nog voordat er bladeren aan de takken zitten. Deze bomen zijn geliefd bij bestuivers zoals bijen, hommels en zweefvliegen.

Andere boomsoorten bloeien tot laat in de zomer, en bieden zo een voedselbron voor insecten wanneer andere plantensoorten al zijn uitgebloeid. De bessen en vruchten van een boom zijn voedsel voor vogels en kleine zoogdieren. Ook bieden bomen nestgelegenheid voor veel vogelsoorten.

Naarmate bomen ouder worden ontstaan er makkelijker op natuurlijke wijze holtes en spleten, waar naast vogels ook bijvoorbeeld vleermuizen in verblijven.

Bomen reflecteren zonnestralen, bieden meer schaduw en zorgen voor verkoeling tijdens warme dagen. Ze zijn een bron van zuurstof en zorgen voor minder wateroverlast. Woon je in een drukke omgeving? Door een boom te planten word je minder gehinderd door geluid.

De bomenzoektool geeft je meer informatie over klimaatboomsoorten. Inclusief een aantal uitheemse (maar niet-invasieve) soorten die goed tegen droogte kunnen.

Ook handig is de plantenzoeker van VELT die je geschikte planten toont op basis van een aantal filters.

Waar vind je milieuvriendelijk plantgoed?

In een ecologische tuin kies je best voor milieuvriendelijk geteelde planten. De teelt van dit plantgoed heeft namelijk een veel kleinere impact op ons leefmilieu. Via VELT vzw vind  je een goed overzicht terug van telers die dit plantgoed aanbieden. Ze brachten ook alle groepsaankopen van inheemse bomen en struiken in kaart.

op de website van het groenblauwpeil aanduiden. De actie telt nadien mee onder de klimaatdoelstellingen van onze gemeente.

Heb je enkele fruitbomen geplant, laat je het regenwater infiltreren in je tuin, heb je een groendak aangelegd of heb je met je vereniging of school een bomenplantactie gehouden?