Kuieren door het dorp 4

Kuieren door het dorp 4

Landbouwschool (Biotechnicum) en melkerij, de Winning

Vanaf de plaats van dit fotobord had je 100 jaar geleden dit zicht op de winning. Agnes en Ida Brebels, de dochters van pachter Marten van de Winning, vertrekken om de koeien te gaan melken.

 

Het hele gebied (ca 30ha) tussen de Damburgstraat, de Kallerstraat, de Hoogstraat, de Kapelstraat en de Dorpsstraat werd vroeger in beslag genomen door de hoeve Van den Steen, in het Latijn ‘a Lapide’. De Kaulillerweg was er nog niet, die dateert van het begin van de 20ste eeuw.

De hoeve had kasteelallures, was omgeven door een watergracht en toegankelijk via een stenen brug en een poortgebouw. Ze brandde helaas deels af in 1699 en kreeg de genadeslag door de brand in de bevrijdingsdagen van september 1944.

Ze was de stamhoeve van de schoutenfamilie a Lapide, waarvan de jezuïet en bijbelgeleerde Cornelius (1573-1637) wereldberoemd werd. De hoeve kwam in 1730 in handen van het Godshuis van Roermond. In Bocholt werd ze ‘de winning’ genoemd, hetgeen zoveel betekent als ‘pachthoeve’.

Vanaf de nieuwe landbouwschool had je honderd jaar geleden dit zicht op Bocholt. De studenten krijgen hier les in landmeting.

Op 15 november 1923 kocht de pas opgerichte vzw Middelbare Landbouwschool ‘Cornelius a Lapide’ voor 126.800 frank (3.144 EUR) de historische winning Van den Steen met ruim 21 hectare grond van de Godshuizen van Roermond om er de nieuwe landbouwschool op te richten. Drijvende kracht en eerste directeur was E.H. Prosper Matthijs, naar wie dit plein is genoemd.

De 17de-eeuwse hoeve Van den Steen werd de proefhoeve, en aan de overzijde van de Kaulillerweg werd een monumentaal schoolgebouw met bijbehorende directeurswoning gebouwd.

Voor het schooljaar 1923-1924 werden er 27 leerlingen ingeschreven, geboren tussen 1904 en 1910. Na heel wat uitbreidingen van de studiemogelijkheden werd de school in 1961 ‘Technisch Land- en Tuinbouwinstituut Cornelius a Lapide’ en in 1972 ‘Vrij Instituut voor Agro-Chemisch Onderwijs’, in het kort ‘Biotechnicum’. In 1988 fusioneerde het Biotechnicum met het Technisch Instituut Sint Jozef van de Zusters van de Voorzienigheid. In 1983 hadden de twee scholen hun onderwijsbevoegdheden al wederzijds op elkaar afgestemd.

Na opeenvolgende verbouwingen was dit het vertrouwde beeld van de melkerij in de jaren ’60. De melk werd nog in metalen melkkannen aangevoerd door de ‘melkkarren’, getrokken door paarden en tractoren.

Hetzelfde jaar 1923 sloegen de Bocholter boeren de handen in elkaar om van de zes kleine handmelkerijtjes in het dorp over te stappen naar één grote zuivelfabriek die alle melkveehouders van de omgeving van Bocholt kon bedienen.

Op 24 januari 1924 werd de samenwerkende vennootschap ‘Stoommelkerij Cornelius a Lapide’ opgericht. Ze kocht van de nieuwe landbouwschool 25 are van de grond van de winning Van den Steen en op 8 september 1924 werd de eerste steen gelegd van de nieuwe zuivelfabriek. Begin mei 1925 begon ze al effectief te werken. Toen werd er 10.000 liter melk verwerkt tot boter, 60 jaar later waren dat 250.000 liter, voornamelijk tot kaas.

De eerste decennia werd er vooral boter geproduceerd in Bocholt. Later werd kaas het hoofdproduct. De laatste kaas werd er gemaakt in december 1998. Vanaf 2010 werd de site een winkelcomplex.