Grensoverschrijdende Open Monumentendag Bocholt – Weert

De Open Monumentendag is een Europees initiatief dat dit jaar plaats vindt op zondag 12 september. Het internationale thema is dit jaar ‘inclusief erfgoed’ met als ondertitel ‘erfgoed voor iedereen’. De deuren van de monumenten gaan letterlijk voor iedereen open. In Bocholt zijn dat de Sevensmolen, de Sint-Laurentiuskerk, de Luysmolen, en de grensgevallen van het Grenspark Kempen-Broek (de Bocholtergraven en de Weerterbeek).

Ook in Weert kan je zowel op zaterdag 11 als zondag 12 september bijna dertig gemeentelijke en rijksmonumenten gratis bezoeken. Het programmaboekje met fiets- en wandelroutes zijn gratis verkrijgbaar op zaterdag bij de informatiestand voor het MuseumW (aan de Markt) en zondag bij de De Aldenborgh aan de Biest 43 in Weert. Voor het programma van Weert kan je ook terecht op www.weert.nl/openmonumentendag.

De Sevensmolen zet de deur open voor bezoekers

Het lokaal erfgoed staat centraal tijdens de Open Monumentendag. De Sevensmolen en 25 andere molens van het Molennetwerk Kempen~Broek doen mee met de vierde editie van hun ‘Grenzeloze Molendag’. Meer hierover lees je verderop. De molenaars geven uitleg over de werking van deze unieke grondzeiler. Nieuw vanaf dit jaar is het cameranetwerk in de molen waarmee je vanuit het molenhuisje de rondleiding en uitleg in de molen kan volgen op een groot scherm. Dus ook minder mobiele bezoekers komen alles te weten over de werking van deze molen. De molenaars betrekken je ook graag bij het toekomstproject op de molensite met de bouw van een Kempische bakoven.

Het Molennetwerk heeft ook drie fietsroutes doorheen het grenspark Kempen~Broek gerealiseerd. Met de gratis ErfgoedApp van Faro (zie onderaan) hoor je verhalen, anekdotes, en weetjes over de molens langs de routes. De Kempenmolenroute brengt je langs de mooiste molens van Bocholt en Bree. De molenaars helpen je graag op gang in het molenhuisje. Je vindt er trouwens ook de grafvondsten van het urnenveld op de Dorperheide of de werktuigen van de Kauliller Teuten. Dorpsgeschiedenis in een notendop!

Praktisch: Molenstraat 34, welkom van 10u00 tot 17u00.
https://nl-nl.facebook.com/kaulillermolenvrienden/

De Sint-Laurentiuskerk, schatkamer van laatmiddeleeuwse religieuze kunst

De Sint-Laurentiuskerk van Bocholt is een typisch voorbeeld van Maaslandse gotiek. De toren, opgetrokken uit mergelblokken, is gebouwd in 1411. In 1476 is het schip van de kerk ertegenaan gebouwd.

Eind 15de en begin 16de eeuw was een rustige periode met relatieve voorspoed voor onze streek. De kerk heeft toen een aantal religieuze kunstwerken verworven die nog steeds in haar bezit zijn. Zo goot Aert van Tricht eind 15de eeuw een sacramentstoren uit messing. Uit het begin van de 16de eeuw stammen een aantal houten heiligenbeelden van toenmalige meesters: een drie meter hoog beeld van Sint-Kristoffel van Jan Van Steffeswert en vier beelden van de meester van Elsloo zijn blikvangers. Het mooiste stuk in de kerk is het Mariaretabel. Het altaarstuk is afkomstig uit Antwerpen en toont fragmenten uit het leven van Onze Lieve Vrouw. Opvallend is de ‘Boom van Jesse’. Een van de zeldzame uitbeeldingen van de stamboom van Maria. De sacramentstoren, het retabel en het Kristoffelbeeld zijn opgenomen in de Topstukkenlijst van de Vlaamse Gemeenschap.

De Bocholtenaren staan bekend als de Torenkruiers. Die naam hebben ze verdiend toen ze in 1910 de 2,6 miljoen kilo zware kerktoren 9,40 meter verplaatst hebben. Een creatieve manier om de kerk te vergroten. Dit huzarenstukje haalde indertijd de wereldpers en verbaast nu nog vele mensen. In de kerk kan je zien hoe dit allemaal gebeurde. De Sint-Laurentiuskerk van Bocholt is een bezoek meer dan waard. In de loop der eeuwen heeft ze wervelwinden, beeldenstorm, klokkenroof en brandstichting doorstaan. Laat je onderdompelen in de geschiedenis van deze kerk.

Praktisch: Kerkplein Bocholt, open van 10u00 tot 17u00.

Molennetwerk Kempen-Broek organiseert de 4de Grenzeloze Molendag

Op de grens van Nederlands en Belgisch Limburg (en een stukje Brabant) ligt het grensoverschrijdende landschap GrensPark Kempen~Broek. Een uitgestrekt natuurgebied, groter dan de Veluwe, dat eigenzinnige droge en natte natuurgebieden combineert met verrassend erfgoed. Zo telt GrensPark Kempen~Broek liefst 47 windmolens en watermolens.

Moleneigenaars, beheerders, molenaars en vrijwilligers binnen Kempen~Broek zijn sinds 2015 verenigd in MolenNetwerk Kempen~Broek. Een samenwerking bedoeld om het bijzondere molenerfgoed van GrensPark Kempen~Broek op de kaart te zetten en het draagvlak voor het beheer en behoud van dit bijzondere erfgoed te verbreden en verdiepen. Sinds 2017 organiseren ze gezamenlijk de Grenzeloze Molendag. Met telkens zo’n 20 tot 25 deelnemende molens is het een van de weinige grotere grensoverschrijdende activiteiten tijdens Open Monumentendag.

Dit jaar vindt de 4de editie van de Grenzeloze Molendag plaats op 11 en 12 september. Windmolens en watermolens uit de Belgische gemeenten Maaseik, Kinrooi, Bree, Bocholt, Pelt en Hamont en de Nederlandse gemeenten Cranendonck, Nederweert, Weert en Leudal openen de poorten van hun monumenten.

De deelnemende molens, het programma per molen en de (thematische) fiets- of autoroutes zijn te vinden op de website www.grenzelozemolendag.com.

Grensgevallen: Bocholter Graven en de Weerterbeek (Fietsroute)

In het Kempen~Broek wordt de historische identiteit sterk gekenmerkt door het thema ‘grenzen’. Waar nu de lands- en provinciegrenzen lopen, liep vanaf de middeleeuwen de grens tussen enkele leengebieden. Het niemandsland van moerassen, heidegebieden en smalle doorgangen vormde duizenden jaren lang het decor van doortrekkende legers, grensconflicten met buren en honderden meters lange verdedigingssystemen. Het Grensgevallenproject maakt een aantal verhalen uit dit grensgebied terug zichtbaar en tastbaar. Een speciale fietsroute brengt je tijdens Open Monumentendag langs twee van deze verhalen: de Bocholter Graven en de Weerterbeek.

‘De Bocholter Graven’ was een middeleeuwse grensverdediging. Het 500 meter lange geheel van afwisselende grachten en wallen bevond zich dwars op de enige doorgang tussen twee uitgestrekte moerasgebieden. Zo werden plunderende soldatengroepen en het voortdurende heen en weer trekken van legers gecontroleerd en bemoeilijkt van de 14de tot de 18de eeuw. De functie is hierna weggevallen, waardoor ook behoud en beheer wegvielen. De contouren vervaagden stilaan. De structuren van de grachten zijn ondergronds bewaard en worden bovengronds verraden door gewassen die anders groeien op ondergrondse sporen.

De Weerterbeek, ook wel bekend als de Bocholterbeek, heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van Weert. In 1296 krijgt de heer van Weert toestemming om water uit de Abeek af te tappen ten behoeve van een beek naar Weert. De afvoersluis heeft dan de grootte van een ‘biecaer’ of bijenkorf. De beek moet pelen en moerasgebieden doorkruisen: een waterbouwkundige uitdaging waarvoor twee troggen worden
voorzien op het traject. Het is niet altijd in peis en vree tussen Bocholt en Weert geweest. In het begin van de 20ste eeuw zijn er nog steeds geschillen tussen de stad Weert en particulieren over het onttrekken van water aan de beek. Belangen van landbouw en watermolens lopen uiteen. Bij de inhuldiging van het douanekantoortje aan de grensovergang tussen Bocholt en Weert, werd in 1956 ter verzoening een tegeltableau ingemetseld met een afbeelding van de beek erop (zie afbeelding bovenaan de pagina). In de loop der tijd is het tracé van de Bocholterbeek grotendeels uit het landschap verdwenen. Om deze beter herkenbaar te maken en informatie te geven zijn er 7 infoborden (langsheen het hele tracé) en een ’Archeo-speerpunt’ geplaatst.

Praktisch:
De folder met de fietsroute (22,7 km) is vooraf verkrijgbaar op de dienst Vrije Tijd (J.C.H. ‘de Steen’) en ‘s zondags in de Sint-Laurentiuskerk. De route is ook combineerbaar met een route in Weert (18,3 km). Je kan de folders en de routes in GPX-formaat ook hieronder downloaden:
Lus Bocholt: folder, GPX-bestand
Lus Weert: folder, GPX-bestand
Het begeleidende programmaboekje kan je hier downloaden.

Bocholter Graven: Napoleonsdijk, ter hoogte van de Nederlandse grens.
Weerterbeek: 14u00 – 17u00: infostand met staande gids en reproductie tegeltableau aan grensovergang Weerterweg/Bocholterweg.
https://www.kempenbroek.eu/

Open Monumentendag in Vlaanderen

Op zondag 12 september stellen ook in de rest van Vlaanderen honderden erfgoedsites gratis hun deuren open. Open Monumentendag is hét bewijs dat bekend en minder bekend onroerend erfgoed blijft boeien. Het volledige programma kan je terugvinden op de Open Monumenten website.

Ontdek MEER met de Erfgoedapp

Dankzij een simpele scan met de camera van je smartphone of tablet, ontvang je geluids- en tekstfragmenten, filmpjes, enzovoort. Bovendien gebeurt dit à la carte volgens de keuze van de bezoeker zelf, die niet verplicht wordt om ‘alles’ te bekijken, te lezen en te beluisteren. Buiten deze Augmented Reality-technologie maakt de ErfgoedApp ook gebruik van iBeacons. Informatie wordt gepusht naar de telefoon of verschijnt op basis van de locatie van de bezoeker in de app. ‘Erfgoedroutes’ is de derde pijler waar de ErfgoedApp op inzet. Tijdens een wandeling of fietstocht krijgt de gebruiker onderweg extra informatie via gps-punten. Een verhaal, verteld op de juiste plek, werkt immers heel anders dan wanneer het gebracht wordt op de computer of in een boek. En daar houdt het niet op, want de app kan nog meer, zoals een tijdschrift of boek voorzien van multimediale informatie of een film in een tentoonstelling voorzien van geluid. De Erfgoedapp is beschikbaar voor iOS (Apple) in de App Store en Android via Google Play.